Dokładny podział odpowiedzialności za przewożony ładunek bywa tematem zbywanym w branży spedycyjnej, zazwyczaj do momentu jego uszkodzenia. Dziś opiszemy kto i na jakim etapie odpowiada za towar podczas transportu.
Proces spedycyjny
Nauki ekonomiczne i prawo definiują proces spedycyjny jako: "uporządkowany ciąg czynności mających na celu zorganizowanie i zapewnienie dostawy towaru od producenta do ostatecznego odbiorcy, który rozpoczyna się otrzymaniem zlecenia spedycyjnego, a kończy rozliczeniem danej operacji”.
Jak widać, definicja ta nie mówi, że ten sam podmiot, który zarządza całym procesem, musi bezpośrednio wykonywać każdą z czynności, która się niego składa. Oznacza to, że poza spedytorem w przemieszczaniu towaru mogą brać udział inne podmioty. Zazwyczaj są to przewoźnicy i operatorzy magazynów. Relacje między nimi i odpowiedzialność za ładunek regulują umowy zawierane w oparciu o przepisy prawa.
Odpowiedzialność przewoźnika
Odpowiedzialność przewoźnika drogowego w wypadku przewozu międzynarodowego reguluje konwencja CMR, a w przypadku przewozu krajowego ustawa Prawo Przewozowe. Zgodnie z tą wykładnią to przewoźnik jest odpowiedzialny za towar podczas transportu od przyjęcia od nadawcy do wydania odbiorcy (art. 17.1. konwencji CMR oraz art. 65 ustawy Prawo Przewozowe). Zasada ta nie dotyczy tzw. ładunku nietypowego. Gdy mamy do czynienia z towarem którego załadunek, zabezpieczenie i rozmieszczenie w pojeździe wymaga specjalistycznej wiedzy, każdy przypadek ewentualnych uszkodzeń powstałych podczas transportu rozpatrywany jest indywidualnie.
Odpowiedzialność nadawcy i odbiorcy
Jeżeli żaden z dokumentów przewozowych nie nakłada na przewoźnika obowiązku dokonania załadunku i rozładunku towaru, to zgodnie z art. 43. ust. 1 prawa przewozowego, czynności ładunkowe należą do obowiązków nadawcy i odbiorcy. Oznacza to, że oni ponoszą odpowiedzialność za wszystkie uszkodzenia powstałe podczas załadunku i rozładunku. Warto jednak zaznaczyć, że nie ponoszą oni odpowiedzialności za złe rozmieszczenie towaru wewnątrz pojazdu - za to odpowiada przewoźnik. Oznacza to, że w praktyce mimo nie dokonywania faktycznego załadunku, musi on czuwać nad jego przebiegiem.
